Mam gospodarstwo o wielkości 10ha i zamierzam oddać je w całości w dzierżawę. Czy nadal mogę opłacać składkę do KRUS i podlegać z tego tytułu ubezpieczeniu?- to częste pytanie pojawiające się w trakcie sporządzania umowy dzierżawy.
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników mówi, że ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy:
1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,
2) domownik rolnika
– jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Uwaga ! Ustawa mówi nie o 1 hektarze tylko o 1 hektarze przeliczeniowym. Zobacz – hektar przeliczeniowy określa ustawa o podatku rolnym
Kim jest rolnik w świetle ustawy?
Rolnik to pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia.
Kluczowe jest stwierdzenie, że za rolnika uznaje się osobę, która prowadzi działalność rolniczą, osobiście i na własny rachunek. Czy w przypadku oddania w dzierżawę całego gospodarstwa i przekazania podejmowania wszelkich decyzji, właściciel gospodarstwa nadal w świetle ustawy jest rolnikiem? Wydaje się, że nie.
Dość jednoznacznie wypowiedział się także Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 13 grudnia 2017 r., III AUa 466/17, stwierdzając, że:
w polskim ustawodawstwie brak jest przepisów ustalających, że każdy właściciel gospodarstwa rolnego podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. Z mocy ustawy temu ubezpieczeniu podlega jedynie rolnik. Przesłanki podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników są takie same w stosunku do wszystkich rolników i każdy kto nie prowadzi działalności rolniczej na gruntach przekraczających 1 ha przeliczeniowy nie podlega ubezpieczeniom rolniczym z ustawy. Wyłączenie odwołującej z ubezpieczenia społecznego rolników z powodu niespełnienia warunków ustawowych nie stanowi ograniczenia jej prawa własności, jak też prawa wolności i swobody decydowania o miejscu zamieszkania.
Praca fizyczna czy zarządzanie
Nie zawsze jest jednak konieczna praca fizyczna. Sądy dopuszczają możliwość, iż czynności związane z działalnością rolniczą mogą polegać na zarządzaniu gospodarstwem. W takim przypadku nie wchodzi w grę zaprzestanie działalności i ustanie podleganiu ubezpieczeniu w KRUS. Może to być korzystne szczególnie w sytuacji, gdy grunty wydzierżawione są np. dzieciom, a rodzice nadal mają prawo głosu i podejmują decyzje.
Prowadzenie działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oznacza prowadzenie na własny rachunek przez posiadacza gospodarstwa rolnego działalności zawodowej, związanej z tym gospodarstwem, stałej i osobistej oraz mającej charakter wykonywania pracy lub innych zwykłych czynności wiążących się z jego prowadzeniem. Ta praca lub czynności nie muszą mieć charakteru pracy fizycznej. Mogą one bowiem polegać także na zarządzaniu gospodarstwem.(wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 maja 2019 r. IIIAUa 72/19.
Art. 38 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników stanowi, że przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu domniemywa się, że właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli umowa dzierżawy jest potwierdzona przez wójta, właściwego ze względu na miejsce położenia przedmiotu dzierżawy, prowadzi działalność rolniczą na tych gruntach.
Oznacza to, iż domniemywa się, że właściciel wydzierżawionych na tych zasadach gruntów rolnych nie prowadzi na nich działalności rolniczej.
Ubezpieczenie na wniosek
Rolnik prowadzący działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu lub poniżej 1 ha przeliczeniowego,jeśli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, ani nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, może być objęty ubezpieczeniem w KRUS na wniosek w pełnym zakresie lub tylko ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim. Jednak tutaj też trzeba spełnić warunek: prowadzenie działalności rolniczej. Ubezpieczeniu emerytalno-rentowym na wniosek może być objęta osoba, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej nie nabywając prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia, jeżeli podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 12. lat i 6. miesięcy.
Masz 14 dni na zgłoszenie zmiany do KRUS
Przy podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS kluczowe jest ustalenie czy rolnika pomimo zawarcia umowy dzierżawy można uznać za osobę , która prowadzi działalność rolniczą, osobiście i na własny rachunek. Jest to przesłanka ubezpieczenia w KRUS.
Potrzebujesz porady prawnej?
Mam nadzieję, że dowiedziałaś/dowiedziałeś się z artykułu przydatnych dla Ciebie rzeczy. Jeśli Twoja sprawa wymaga konsultacji i potrzebujesz porady prawnej to skontaktuj się proszę ze mną- zadzwoń lub napisz mail. Wszystkie informacje kontaktowe są w zakładce KONTAKT oraz panelu bocznym (lub poniżej jeśli czytasz artykuł w telefonie).
Jeśli masz jakieś pytania czy uwagi zostaw pod artykułem komentarz.
A jeśli zainteresował Cię artykuł, kliknij proszę „Lubię to” poniżej tekstu, udostępnij lub zajrzyj na moją stronę na Facebooku– PrawnikRolnika i bądź na bieżąco z najnowszymi wpisami.
Witam serdecznie ,zrodził mi się poważny problem poprzez moje zaniechanie ,a dotyczy tego,że w byłem rolnikiem w świetle ustawy posiadając działkę o pow.2 ha przeliczeniowe i na tej podstawie byłem zarejestrowany w KRUS-ie jako rolnik gdzie płaciłem składki kwartalnie do dziś .
W 2017 r tą ziemię sprzedałem ,ale nie powiadomiłem placówki terenowej KRUS o takim fakcie.Do dnia dzisiejszego płacę składki kwartalnie w pełnym zakresie/wypadkowym ,chorobowym ,macierzyńskim,emerytalno-rentowe/
W taki sam sposób była ubezpieczona moja była żona,z którą mam rozwód ale jesteśmy razem cały czas.W związku z tym była i jest obcą osobą.
W tym roku żona zachorowała na chorobę nowotworową,gdzie leczona jest od lipca w Instytucie Onkologi w Warszawie .Teraz pytanie zasadnicze,co się stanie gdy powiadomię KRUS o sprzedaży ziemi,tym samym nie podlegamy pod ubezpieczenie z mocy prawa.Czy wtedy trzeba pokryć wszystkie koszty leczenia szpitalnego z datą wsteczną ,oraz inne koszty w ramach NFZ.Z tego co wyczytałem KRUS może zwrócić opłacone nielegalnie składki ,tylko w jakim zakresie?Ta sytuacja nie daje mi spokoju,bo w sumie to sam sobie zawiniłem.Teraz chcę przed powiadomieniem KRUS o sprzedaży ziemi , wydzierżawić działkę o pow.1 ha fiz.i przystąpić do ubezpieczenia na zgłoszenie,żona spełnia wszystkie te przesłanki do takiego ubezpieczenia,które są we wniosku o objęciem takiego ubezpieczenia rolników.Żona była ubezpieczona w KRUS-ie ponad 3 lata,wcześniej była na rencie ,którą utraciła.Ja natomiast płacę składki ponad 17 lat/bez tych nie należnych od 2017 do teraz/,czy mogę ponownie ubezpieczyć się w KRUS-ie bez dzierżawy ,posiadania ziemi po zaprzestaniu prowadzenia działalności rolniczej w 2017r.Jak tego dokonać i w jakiej placówce/chodzi o miejsce zamieszkania/?Najważniejsze w tej chwili jest dla mnie czy była żona będzie musiała za wszystko zapłacić ,a to są koszty w tysiącach złotych.Bardzo proszę o wyjaśnienie ,za co z góry serdecznie dziękuję.